Başkan Bayraktar, Şubat Ayı Üretici Market Fiyatları

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, şubat ayında üretici ile market arasındaki fiyat farklılıklarını ve girdi fiyatlarında yaşanan değişimleri yaptığı yazılı basın açıklamasında değerlendirdi.
Bayraktar, şubat ayında üretici ile market arasındaki fiyat farkının en fazla yüzde 251,6 ile elmada görüldüğünü belirterek, açıklamasını şöyle sürdürdü: 

“Elmadaki fiyat artışını yüzde 229 ile kuru üzüm, yüzde 218,7 ile limon, yüzde 216,9 ile kırmızı mercimek, yüzde 180,8 ile kuru incir, yüzde 176,3 ile pırasa, yüzde 159,7 ile marul, yüzde 159,6 ile ıspanak, yüzde 150,7 ile maydanoz takip etti.
Elma 3,5 kat, kuru üzüm 3,3 kat, limon ve kırmızı mercimek 3,2 kat, kuru incir ve pırasa 2,8 kat, marul ve ıspanak 2,6 kat ve maydanoz ise 2,5 kat fazlaya markette satıldı.
Üreticide 5 lira olan elma 17 lira 58 kuruşa, 25 lira olan kuru üzüm 82 lira 24 kuruşa, 5 lira 25 kuruş olan limon 16 lira 73 kuruşa, 13 lira 84 kuruş olan kırmızı mercimek 43 lira 86 kuruşa tüketiciye satıldı.”

Market Fiyatları
“Şubat ayında markette 41 ürünün 31’inde fiyat artışı, 10’unda fiyat azalışı görüldü. 

Markette fiyatı en fazla artan ürün yüzde 29,4 ile domates oldu. Domatesteki fiyat artışını yüzde 28 ile karnabahar, yüzde 21,8 ile lahana, yüzde 20,4 ile dana eti, yüzde 17,7 ile patlıcan takip etti. 
Markette fiyatı en çok azalan ürün ise yüzde 15,3 ile ıspanak oldu. Ispanaktaki fiyat düşüşünü yüzde 6,2 ile yeşil mercimek, yüzde 6,0 ile limon, yüzde 2,7 ile mısırözü yağı izledi.”

Üretici Fiyatları
“Şubat ayında üreticide 33 ürününün 19’unda fiyat artışı olurken, 5’inde fiyat düşüşü görüldü. 9 üründe ise fiyat değişimi olmadı. 

Şubat ayında üreticide fiyatı en çok düşen ürün yüzde 22,5 ile patates oldu. Patatesteki fiyat düşüşünü yüzde 12,5 ile limon, yüzde 8,7 ile lahana, yüzde 6,3 ile maydanoz, yüzde 5,5 ile ıspanak izledi. 
Üreticide en fazla fiyat artışı yüzde 68,9 ile patlıcanda görüldü. Patlıcandaki fiyat artışını yüzde 67,6 ile kuru soğan, yüzde 57,5 ile karnabahar, yüzde 54,3 ile domates, yüzde 47,8 ile portakal, yüzde 47,4 ile kabak takip etti.”

Fiyat Değişimlerinin Sebepleri
“Üreticide patlıcan, domates, kabak ve salatalıkta havaların soğuk gitmesi nedeniyle arzdaki azalma fiyatları yükseltti.
Kuru soğanda depodaki ürünlerin azalması ve yeni ürün hasadının başlamamış olması fiyatları artırdı.
Portakal, karnabahar, havuç ve pırasada hasadın sonuna gelindiğinden arzdaki azalmadan kaynaklı fiyat yükselişi oldu.
Arz ve talepteki değişim et fiyatlarının yükselmesine neden oldu.
Patates, limon, beyaz lahana, maydanoz ve ıspanakta arzdaki artışla birlikte ürünlerin fiyatları düştü.”

Şubat Ayı Aylık ve Yıllık Girdi Fiyatlarındaki Değişim
“Odalarımız aracılığıyla girdi piyasalarından aldığımız fiyat verilerine göre şubat ayında, ocak ayına göre, üre gübresi yüzde 10,5, 20.20.0 kompoze gübresi yüzde 4,5, kalsiyum amonyum nitrat gübresi yüzde 3,8, amonyum sülfat gübresi yüzde 2,2 ve DAP gübresi yüzde 2,1 düştü.

Geçen yılın şubat ayına göre ise son bir yılda, 20.20.0 kompoze gübresi yüzde 71,2, DAP gübresi yüzde 44,5, kalsiyum amonyum nitrat gübresi yüzde 42,4, üre gübresi yüzde 14,9 ve amonyum sülfat gübresi ise yüzde 1 oranında arttı.
Mazot fiyatı aylık olarak yüzde 11,5 düştü, son bir yıla göre ise yüzde 38,7 oranında arttı. Besi yemi şubat ayında ocak ayına göre yüzde 0,9, süt yemi yüzde 2,7, son bir yılda besi yemi yüzde 59,5, süt yemi ise yüzde 60,7 oranında arttı. Elektrik fiyatları son bir yılda yüzde 23,9 oranında arttı.
Gübre fiyatlarında son dört aydır düşüş yaşanmaya devam ediyor. Üretim sezonunda çeşidine göre yüzde 400’leri aşan fiyat artışları, gübre kullanımının azalması ve geçen yıla göre baz yılı etkisiyle yıllık artış yüzde 1 ile yüzde 71,2 aralığında kaldı. Üretim maliyetlerinin düşürülebilmesi için gübre fiyatlarının tekrar artmamasına yönelik tedbirler alınmalıdır. Üreticimiz, verim ve kalite unsuru olan gübreye erişimde sorun yaşamamalıdır.
Ürün maliyetinin artmaması, üreticinin mağdur olmaması, üretime darbe vurulmaması için tüm girdilerde de fiyatların makul seviyelerde tutulması gerekmektedir.”

GİRDİ FİYATLARI    Şubat 2022    27 Ocak 2023    27 Şubat 
2023    Şubat 2023-
Ocak 2023
değişim (%)    Şubat 2023-
Şubat 2022
değişim (%)
Gübreler (TL/Ton)                         
A.Sülfat %21                       6.350                      6.560                       6.415     -2,2    1,0
A.Nitrat %26                       5.430                      8.040                       7.734     -3,8    42,4
ÜRE                       9.300                    11.940                     10.682     -10,5    14,9
DAP                     10.600                    15.650                     15.319     -2,1    44,5
20.20.0                       6.280                    11.260                     10.753     -4,5    71,2
Mazot (TL/Litre)    15,14    23,72    21,00    -11,5    38,7
Yemler
Besi yemi (TL/ton)    4327    
6.845    6903    0,9    59,5
Süt yemi (TL/ton)    4662    7.293    7493    2,7    60,7
Zirai ilaçlar
Deltametrin EC 25g/L)    200    440    490    11,3    145,0
Elektrik (krş/kwh)    202,8     251,2    251,2    0,0    23,9

Seçilmiş Ürünlerde Üretici, Hal, Pazar ve Market Fiyatları (TL/kg)
ÜRÜNLER
     Üretici     Hal     Pazar     Market     Hal/Üretici     Pazar/Üretici     Market/Üretici 
     Fiyatı (TL/Kg)    Fiyatı (TL/Kg)    Fiyatı (TL/Kg)    Fiyatı (TL/Kg)    Fiyat Farkı (Yüzde)    Fiyat Farkı (Yüzde)    Fiyat Farkı (Yüzde)
Elma    5,00    12,95    14,67    17,58    159,00    193,33    251,6
Kuru Üzüm    25,00         70,00    82,24         180,00    229,0
Limon    5,25    10,95    13,33    16,73    108,57    153,97    218,7
Kırmızı Mercimek     13,84    20,00    26,00    43,86         87,86    216,9
Kuru İncir    55,00         70,00    154,42              180,8
Pırasa    5,50    7,81    12,75    15,20    42,05    131,82    176,3
Marul (adet)    5,96    8,55    11,67    15,49    43,35    95,61    159,7
Ispanak    6,14    8,25    12,75    15,94    34,30    107,56    159,6
Maydanoz (adet)    2,40    2,88    4,58    6,02    20,00    90,97    150,7
Karnabahar    8,33    8,95    14,50    17,88    7,40    74,00    114,5
Nohut    19,75    28,00    32,50    42,32         64,56    114,3
Mandalina    10,75    14,60    17,80    22,63    35,81    65,58    110,5
Sivri Biber    11,88    19,65    19,83    24,79    65,47    67,02    108,7
Havuç    8,00    9,85    13,83    16,69    23,13    72,92    108,6
Yeşil mercimek    18,20    26,00    29,00    37,96         59,34    108,6
Patates    5,81    8,79    10,50    11,61    51,29    80,72    99,7
Kabak    13,75    20,60    22,00    27,17    49,82    60,00    97,6
Beyaz Lahana    3,54    4,10    5,60    6,92    15,76    58,12    95,5
Portakal    8,50    11,30    12,70    16,43    32,94    49,41    93,3
Kuru Fasulye    24,00    29,00    32,50    46,27         35,42    92,8
Salatalık    15,13    21,50    22,25    28,56    42,15    47,11    88,8
Yeşil Soğan (demet)    8,50    10,30    12,92    15,13    21,18    51,96    78,0
Kuru Kayısı    100,00         200,00    169,74              69,7
Patlıcan    21,75    29,10    29,83    35,44    33,79    37,16    63,0
Antep Fıstığı    195,00         300,00    305,47              56,7
Domates    19,88    24,50    25,42    30,93    23,27    27,88    55,6
Pirinç    23,70    25,00    29,00    36,88         22,36    55,6
Fındık (iç)    125,00         180,00    176,39              41,1
Kuru Soğan    11,83    12,50    12,58    15,68    5,66    6,37    32,6
Zeytinyağı    85,60              121,89               
Yumurta    1,98         2,64    2,90               
Dana Eti    165,36              237,78               
Kuzu Eti    156,89              249,69               
Beyaz peynir                   142,36               
Kaşar peyniri                   183,31               
Yoğurt                   34,63               
Tereyağı                   195,21               
Mısırözü yağı                   54,45               
Ayçiçek  yağı                   47,03               
Tavuk Eti                   60,48               
Toz şeker                    28,72               

Not 1: Hal, pazar ve market verileri Ankara, İzmir, İstanbul, Mersin, Antalya ve Bursa illerinden derlenen ortalama fiyatlardır. Üretici fiyatları ise ürünlere göre önemli üretim merkezlerinden derlenmektedir. Pirinç (Osmancık), kuru fasulye, nohut, kırmızı ve yeşil mercimek için belirtilen hal fiyatları toptan satış fiyatlarıdır.  Dana eti, kuzu eti, Antep fıstığı ve fındık fiyatı serbest piyasa fiyatıdır. Yumurta üretici fiyatları Başmakçı ve Kaytaş verilerinin ortalaması alınarak derlenmektedir. Yumurta fiyatları aylık ortalama fiyat şeklinde alınmıştır.
Not 2: Hatay, Kahramanmaraş ve Gaziantep illerinden hayvansal ürün fiyatları ve zeytinyağı fiyatı alınamamıştır.

Seçilmiş ürünlerde market fiyatlarındaki aylık fiyatlar ve değişim oranları: 
MARKET    30 Ocak 2023    28 Şubat 2023    30 Ocak 2023/
28 Şubat 2023
ÜRÜNLER    Ay Sonu Market Fiyatı (TL/kg)    Ay Sonu Market Fiyatı (TL/kg)    Değişim (Yüzde)
Domates    23,91    30,93    29,4
Karnabahar    13,96    17,88    28,0
Lahana    5,68    6,92    21,8
Dana Eti    197,43    237,78    20,4
Patlıcan    30,11    35,44    17,7
Kuru Soğan    13,68    15,68    14,6
Kuzu Eti    218,51    249,69    14,3
Havuç    14,66    16,69    13,9
Salatalık    25,11    28,56    13,7
Kuru Üzüm    72,51    82,24    13,4
Maydanoz (adet)    5,35    6,02    12,5
Mandalina    20,19    22,63    12,1
Yumurta    2,63    2,90    10,3
Kuru İncir    142,47    154,42    8,4
Kabak    25,56    27,17    6,3
Yoğurt    32,66    34,63    6,0
Pırasa    14,34    15,20    6,0
Kaşar peyniri    172,99    183,31    6,0
Beyaz peynir    135,04    142,36    5,4
Nohut    40,36    42,32    4,9
Portakal    15,90    16,43    3,4
Yeşil Soğan (kg)    14,73    15,13    2,7
Antep Fıstığı    297,96    305,47    2,5
Tereyağ    190,52    195,21    2,5
Kuru Kayısı    166,08    169,74    2,2
Sivri Biber    24,34    24,79    1,8
Pirinç    36,41    36,88    1,3
Elma    17,42    17,58    1,0
Ayçiçek  yağı    46,75    47,03    1,0
Zeytinyağı    121,36    121,89    0,4
Fındık (iç)    175,96    176,39    0,2
Tavuk Eti    60,52    60,48    -0,1
Kuru Fasulye    46,48    46,27    -0,5
Patates    11,73    11,61    -1,1
Kırmızı Mercimek     44,79    43,86    -2,1
Toz şeker     29,36    28,72    -2,2
Marul (adet)    15,88    15,49    -2,5
Mısırözü yağı    55,95    54,45    -2,7
Limon    17,80    16,73    -6,0
Yeşil Mercimek    40,45    37,96    -6,2
Ispanak    18,83    15,94    -15,3

Seçilmiş ürünlerde üretici fiyatlarındaki aylık fiyatlar ve değişim oranları: 
ÜRETİCİ    30 Ocak 2023    28 Şubat 2023    30 Ocak 2023/
28 Şubat 2023
ÜRÜNLER    Ay Sonu Üretici Fiyatı (TL/kg)    Ay Sonu Üretici Fiyatı (TL/kg)    Değişim (Yüzde)
Patlıcan    12,88    21,75    68,9
Kuru Soğan    7,06    11,83    67,6
Karnabahar    5,29    8,33    57,5
Domates    12,88    19,88    54,3
Portakal    5,75    8,50    47,8
Kabak    9,33    13,75    47,4
Salatalık    10,75    15,13    40,7
Havuç    6,00    8,00    33,3
Dana Karkas    131,44    165,36    25,8
Sivri Biber    9,50    11,88    25,0
Pırasa    4,50    5,50    22,2
Kuzu Karkas    132,65    156,89    18,3
Marul (adet)    5,14    5,96    16,0
Yeşil Soğan (kg)    7,67    8,50    10,8
Antep Fıstığı    180,00    195,00    8,3
Yumurta    1,83    1,98    8,2
Kuru Kayısı    95,00    100,00    5,3
Mandalina    10,50    10,75    2,4
Zeytinyağı    84,50    85,60    1,3
Elma    5,00    5,00    0,0
Kuru Fasulye    24,00    24,00    0,0
Nohut    19,75    19,75    0,0
Kırmızı Mercimek     13,84    13,84    0,0
Yeşil Mercimek    18,20    18,20    0,0
Pirinç    23,70    23,70    0,0
Kuru Üzüm    25,00    25,00    0,0
Kuru İncir    55,00    55,00    0,0
Fındık (iç)    125,00    125,00    0,0
Ispanak    6,50    6,14    -5,5
Maydanoz (adet)    2,56    2,40    -6,3
B. Lahana    3,88    3,54    -8,7
Limon    6,00    5,25    -12,5
Patates    7,50    5,81    -22,5